Phụ nữ trẻ Trung Quốc đang thách thức Đảng Cộng sản

Nguồn: Leta Hong Fincher, “Young Chinese Women Are Defying the Communist Party,” New York Times, 26/11/2023

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Áp lực phải kết hôn bắt đầu khi Amiee mới ngoài 20 tuổi.

Đến năm 25 tuổi, cha mẹ buộc tội cô làm họ mất mặt trước mọi người, vì lúc đó cô vẫn chưa có kế hoạch kết hôn. Cha cô cảnh báo rằng phụ nữ sẽ mất giá trong mắt đàn ông khi họ gần 30 tuổi, khi mà – theo tuyên truyền của chính phủ Trung Quốc – thời kỳ phù hợp để sinh con của họ đã qua. Năm Amiee 29 tuổi, mẹ cô dọa sẽ nhảy lầu nếu cô không chịu tìm một người chồng. Đọc tiếp “Phụ nữ trẻ Trung Quốc đang thách thức Đảng Cộng sản”

Thế giới hôm nay: 29/11/2023

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Người đứng đầu các cơ quan tình báo của Israel và Mỹ đã gặp nhau tại Qatar để thảo luận về giai đoạn tiếp theo của lệnh ngừng bắn giữa Israel và Hamas, hiện đã bước sang ngày thứ năm. Theo Reuters, cuộc gặp giữa CIA và Mossad còn có sự tham dự của các quan chức Ai Cập. Lệnh ngừng bắn tạm thời đã được gia hạn vào thứ Hai để tạo điều kiện thuận lợi cho việc trao đổi thêm con tin đang bị giam giữ ở Gaza với các tù nhân Palestine bị giam giữ ở Israel. Theo Lực lượng Phòng vệ Israel, Hamas đã thả một nhóm gồm 12 con tin cho Hội Chữ thập Đỏ vào thứ Ba; 30 tù nhân Palestine cũng lần lượt được Israel thả. Đọc tiếp “Thế giới hôm nay: 29/11/2023”

Nakba: Hướng tới khung pháp lý để xóa bỏ ‘thảm họa’ của người Palestine

Tác giả: Rabea Eghbariah | Biên dịch: Phạm Vũ Thiều Quang

Lời giới thiệu của người dịch: Bài viết này được đăng trên The Nation, một tạp chí chính trị và văn hoá hàng đầu của Mỹ vào ngày 21/11, trước khi có thoả thuận tạm ngừng bắn giữa Israel và Hamas. Tác giả là Rabea Eghbariah, một luật sư nhân quyền người Palestine và là nghiên cứu sinh tiến sĩ tại Trường luật Harvard. Bài viết này về nạn diệt chủng ở Gaza được dự kiến xuất bản trên Tạp chí Luật Harvard (Harvard Law Review, HLR), nhưng bị từ chối vào phút cuối.

Quyết định này, được một biên tập viên nói là chưa từng có trong lịch sử của Tạp chí, xuất phát từ lo ngại của Tạp chí về khả năng tác giả và biên tập viên của HLR bị phản đối, xúc phạm, hoặc quấy rối do đăng tải bài viết. Hành động này đã khiến 25 biên tập viên HLR bày tỏ quan ngại về ảnh hưởng của chiến dịch đe doạ công khai bởi các nhóm ủng hộ Israel đối với quá trình ra quyết định của HLR. The Nation sau đó đã xuất bản bài viết. Đọc tiếp “Nakba: Hướng tới khung pháp lý để xóa bỏ ‘thảm họa’ của người Palestine”

Thế giới hôm nay: 28/11/2023

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

11 con tin đã được Hamas giải thoát trong đợt trao trả con tin thứ tư kể từ khi Israel và nhóm chiến binh bắt đầu thỏa thuận ngừng bắn tạm thời vào thứ Sáu. Trước đó, Bộ Ngoại giao Qatar cho biết lệnh ngừng bắn, ban đầu dự kiến kết thúc vào thứ Ba, đã được kéo dài thêm hai ngày. Các quan chức Qatar không cung cấp thêm thông tin chi tiết về việc gia hạn, nhưng thỏa thuận ngừng bắn ban đầu nói rằng cứ mỗi 10 con tin được thả ra, Hamas sẽ có thêm một ngày ngừng bắn. Việc tạm dừng giao tranh cũng cho phép cung cấp thực phẩm, nhiên liệu, và thuốc men vào Gaza. Đọc tiếp “Thế giới hôm nay: 28/11/2023”

Tại sao một nhà nước Palestine là giải pháp an ninh tốt nhất cho Israel?

Nguồn: Josep Borrell, “Why a Palestinian state is the best security guarantee for Israel,” Financial Times, 26/11/2023

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Khoảng trống quyền lực ở Gaza sau cuộc chiến hiện tại có thể sẽ lại gây ra một chu kỳ bạo lực và khủng bố mới.

Tôi vừa trải qua năm ngày ở Trung Đông. Cùng với Ukraine, nơi đây đã trở thành một trong những khu vực bất ổn nhất thế giới. Một vài khoảnh khắc bình yên có thể tạo ấn tượng rằng căng thẳng đang giảm bớt, nhưng xung đột Israel-Palestine vẫn đang lan rộng hơn bao giờ hết và vẫn sẽ tiếp tục tồn tại. Sự thiển cận về mặt chính trị của chúng ta, khi cho rằng cuộc xung đột này có thể giải quyết được chỉ bằng cách nói suông về giải pháp hai nhà nước mà không chịu bắt tay “chữa lành vết thương,” phải chấm dứt. Không chỉ vì lý do nhân đạo, công lý, hay đạo đức, mà còn bởi nếu chúng ta không giải quyết vấn đề ngay bây giờ, nó có thể dẫn đến một làn sóng di dân, bao gồm cả hướng về châu Âu, đồng thời làm trầm trọng thêm nguy cơ khủng bố và căng thẳng giữa các cộng đồng. Đọc tiếp “Tại sao một nhà nước Palestine là giải pháp an ninh tốt nhất cho Israel?”

Thế giới hôm nay: 27/11/2023

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Tổng thống Mỹ Joe Biden đã thúc giục Thủ tướng Israel Binyamin Netanyahu gia hạn lệnh ngừng bắn kéo dài 4 ngày với Hamas, để cho phép thả thêm con tin. Một phát ngôn viên của Hamas kêu gọi Biden gây sức ép để Israel chấm dứt cuộc tấn công. Hôm Chủ nhật, Hamas đã bàn giao thêm con tin – 14 người Israel và 3 người Thái Lan – và Israel đã thả đợt người thứ ba, gồm 39 tù nhân Palestine. Việc tạm dừng giao tranh cũng cho phép cung cấp thực phẩm, nhiên liệu, và thuốc men vào Gaza. Đọc tiếp “Thế giới hôm nay: 27/11/2023”

Ẩn ý sau phát biểu của Tập về Đài Loan tại thượng đỉnh Filoli

Nguồn: Katsuji Nakazawa, “U.S. failed to catch hints Xi Jinping dropped at Filoli summit,” Nikkei Asia, 23/11/2023

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Biden nghe là Trung Quốc không có ý định xâm chiếm Đài Loan, nhưng không nhận ra tham vọng lãnh tụ trọn đời của Tập.

Năm 2027 và 2035 mang ý nghĩa rất quan trọng đối với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Và đó là lý do tại sao ông cố tình đề cập đến chúng trong khi phủ nhận việc Trung Quốc có kế hoạch xâm chiếm Đài Loan.

Lời phủ nhận được đưa ra trong cuộc trò chuyện kéo dài 4 giờ với Tổng thống Mỹ Joe Biden ở California hồi tuần trước. Đọc tiếp “Ẩn ý sau phát biểu của Tập về Đài Loan tại thượng đỉnh Filoli”

26/11/1916: T.E. Lawrence báo cáo về các vấn đề Ả Rập

Nguồn: T.E. Lawrence reports on Arab affairs, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1916, Thomas Edward Lawrence, một thành viên cấp thấp trong Văn phòng Ả Rập của chính phủ Anh thời Thế chiến I, đã công bố một báo cáo chi tiết phân tích cuộc nổi dậy do nhà lãnh đạo Ả Rập Sherif Hussein lãnh đạo chống lại Đế chế Ottoman vào cuối mùa xuân năm 1916.

Là một học giả và nhà khảo cổ học, “Lawrence xứ Ả Rập” đã chu du nhiều nơi ở Syria, Palestine, Ai Cập, và các vùng của Thổ Nhĩ Kỳ trước khi bắt đầu chính thức làm việc với văn phòng của chính phủ Anh về các vấn đề Ả Rập vào năm 1916. Vào thời điểm đó, Văn phòng Ả Rập đang tìm cách kích động một cuộc nổi dậy của người Hồi giáo và người nói tiếng Ả Rập ở Đế quốc Ottoman, nhằm hỗ trợ nỗ lực chiến tranh của phe Đồng minh Hiệp ước. Người lãnh đạo cuộc nổi dậy theo kế hoạch sẽ là Hussein ibn Ali, người cai trị Hejaz (còn gọi là Sharif), khu vực ngày nay thuộc về Ả Rập Saudi, với các thành phố thánh địa Hồi giáo là Mecca và Medina. Đọc tiếp “26/11/1916: T.E. Lawrence báo cáo về các vấn đề Ả Rập”

25/11/1960: Chị em nhà Mirabal bị chế độ Trujillo ám sát

Nguồn: Mirabal sisters assassinated by Trujillo regime, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1960, một chiếc xe hơi chở ba nhà bất đồng chính kiến người Dominica, chị em nhà Mirabal, đã bị chặn lại trên đường đến nhà tù nơi hai người chồng của họ đang bị giam giữ. Các thành viên của cảnh sát mật Cộng hòa Dominica, bao gồm “cánh tay phải” của nhà độc tài Rafael Trujillo, đã đánh chết ba chị em và tài xế của họ, đặt thi thể vào chiếc xe rồi đẩy nó xuống vách đá để khiến vụ giết người trông giống như một vụ tai nạn. Nỗ lực che đậy đó chẳng đánh lừa được ai, và chị em nhà Mirabal đã trở thành những liệt sĩ trong cuộc kháng chiến của người Dominica. Chỉ một năm sau, Trujillo cũng sẽ bị giết trong một cuộc phục kích ven đường. Đọc tiếp “25/11/1960: Chị em nhà Mirabal bị chế độ Trujillo ám sát”

Chuyển động Quốc Phòng (17/11 – 23/11/2023)

Thực hiện: Viên Đăng Huy | Hiệu đính: Nguyễn Thế Phương

Chiến tranh Nga – Ukraine:

Đọc tiếp “Chuyển động Quốc Phòng (17/11 – 23/11/2023)”

Thế giới hôm nay: 24/11/2023

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Bộ Ngoại giao Qatar cho biết thoả thuận ngừng bắn giữa Israel và Hamas sẽ bắt đầu vào lúc 7 giờ sáng thứ Sáu, theo giờ địa phương. Hamas dự kiến sẽ thả 13 con tin đầu tiên vào lúc 4 giờ chiều. Việc thả 50 con tin là một phần trong thỏa thuận bao gồm việc tạm dừng bốn ngày trong cuộc tấn công của Israel vào Gaza. Theo thỏa thuận, Israel dự kiến sẽ trả tự do cho khoảng 150 tù nhân Palestine và cho phép khoảng 300 xe tải chở hàng viện trợ từ Ai Cập vào Gaza mỗi ngày. Trong khi đó, Hamas cho biết giám đốc bệnh viện al-Shifa ở Gaza đã bị Israel bắt giữ cùng với nhiều nhân viên y tế khác. Israel tuyên bố rằng bệnh viện này đóng vai trò là trung tâm chỉ huy của Hamas. Đọc tiếp “Thế giới hôm nay: 24/11/2023”

Tây Balkan: Mặt trận thứ hai của Nga ở châu Âu

Nguồn: David Shedd và Ivana Stradner, “Russia’s Second Front in Europe”, Foreign Affairs, 7/11/2023

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Phương Tây phải ngăn Putin kích động xung đột ở Balkan.

Cuối tháng 9, Serbia đã triển khai vũ khí tiên tiến tại biên giới với Kosovo, trong một trong những đợt tăng cường quân sự lớn nhất kể từ khi kết thúc cuộc chiến Serbia-Kosovo gần một phần tư thế kỷ trước. Tại Mỹ, người phát ngôn của Hội đồng An ninh Quốc gia gọi đây là “đợt huy động chưa từng có tiền lệ của các đơn vị pháo binh, xe tăng, và bộ binh cơ giới tiên tiến của Serbia.” Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đã gọi điện cho Tổng thống Serbia Aleksandar Vucic, yêu cầu “xuống thang ngay lập tức.” Đọc tiếp “Tây Balkan: Mặt trận thứ hai của Nga ở châu Âu”

23/11/1936: Số đầu tiên của tạp chí Life được xuất bản

Nguồn: First issue of “Life” is published, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1936, số đầu tiên của tạp chí hình ảnh Life đã được xuất bản, với ảnh bìa là Đập Fort Peck, chụp bởi Margaret Bourke-White.

Thực ra, Life đã bắt đầu sớm hơn, khoảng đầu thế kỷ 20, nhưng dưới dạng một loại tạp chí khác: một ấn phẩm hài hước hàng tuần, tương tự như The New Yorker ngày nay, với các hình ảnh hoạt hình trào phúng, những mẩu chuyện hài hước, và phóng sự văn hóa. Sau khi tạp chí Life gốc được xuất bản trong thời kỳ Đại suy thoái, nhà xuất bản quyền lực người Mỹ Henry Luce đã mua lại thương hiệu và tái ra mắt tạp chí dưới dạng tạp chí định kỳ dựa trên hình ảnh vào năm 1936. Ở thời điểm đó, Luce đã đạt được thành công lớn với tư cách là nhà xuất bản tờ Time, một tạp chí tin tức hàng tuần. Đọc tiếp “23/11/1936: Số đầu tiên của tạp chí Life được xuất bản”

Thế giới hôm nay: 23/11/2023

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Theo người phát ngôn của Hamas, thỏa thuận ngừng bắn tạm thời giữa Israel và Hamas, một phần của thỏa thuận con tin mới, có thể sẽ bắt đầu vào lúc 10 giờ sáng thứ Năm. Lực lượng Phòng vệ Israel chưa xác nhận về thời điểm. Chính phủ Israel trước đó đã phê chuẩn một thỏa thuận với nhóm chiến binh, theo đó thả 50 con tin Israel để đổi lấy việc tạm dừng 4 ngày trong cuộc giao tranh ở Gaza. Theo thỏa thuận, Israel cũng dự kiến sẽ trả tự do cho khoảng 150 tù nhân Palestine và cho phép khoảng 300 xe tải viện trợ từ Ai Cập vào Gaza mỗi ngày. Trong khi đó, Bộ Y tế do Hamas điều hành cho biết 14.000 người ở Gaza đã thiệt mạng vì các cuộc tấn công của Israel kể từ khi chiến tranh bắt đầu. Đọc tiếp “Thế giới hôm nay: 23/11/2023”

Tác động toàn cầu từ cuộc chiến Israel-Hamas

Nguồn: Stephen M. Walt, “The World Won’t Be the Same After the Israel-Hamas War,” Foreign Policy,08/11/2023

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Cuộc chiến mới nhất ở Trung Đông sẽ có tác động địa chính trị lan rộng.

Liệu cuộc chiến mới nhất ở Gaza có gây ra hậu quả sâu rộng? Về mặt nguyên tắc, tôi nghĩ rằng những diễn biến địa chính trị bất lợi thường được cân bằng bởi các lực lượng đối kháng khác nhau, và các sự kiện ở một phần nhỏ của thế giới thường sẽ không gây ra tác động lan tỏa lớn ở những nơi khác. Khủng hoảng và chiến tranh vẫn xảy ra, nhưng những cái đầu lạnh thường chiếm ưu thế và theo đó hạn chế hậu quả của các cuộc chiến. Đọc tiếp “Tác động toàn cầu từ cuộc chiến Israel-Hamas”

Thế giới hôm nay: 22/11/2023

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Thủ tướng Israel Binyamin Netanyahu nói rằng chính phủ của ông đang “đạt được tiến bộ” trong thỏa thuận với Hamas về việc thả con tin. Ông đã triệu tập các cuộc họp tối nay với nội các chiến tranh, nội các an ninh, và chính phủ. Trước đó Ismail Haniyeh, người đứng đầu nhánh chính trị của Hamas, cho biết nhóm chiến binh này đã “gần đạt được thỏa thuận ngừng bắn” với Israel. Các điều khoản được cho là bao gồm việc Israel đồng ý tạm dừng 5 ngày trong cuộc tấn công ở Dải Gaza, để đổi lấy việc Hamas thả một số con tin. Qatar, quốc gia đang làm trung gian thỏa thuận cùng với Mỹ, cho biết các cuộc đàm phán về thỏa thuận này đang ở “giai đoạn quan trọng và cuối cùng.” Đọc tiếp “Thế giới hôm nay: 22/11/2023”

Henry Kissinger và Graham Allison nói về cách kiểm soát vũ khí AI

Nguồn: Henry Kissinger và Graham Allison, “The Path to AI Arms Control,” Foreign Affairs, 13/10/2023

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Mỹ và Trung Quốc phải hợp tác để ngăn chặn thảm họa.

Năm nay đánh dấu kỷ niệm 78 năm kết thúc cuộc chiến đẫm máu nhất trong lịch sử nhân loại và bắt đầu thời kỳ không có chiến tranh giữa các cường quốc dài nhất trong thời hiện đại. Bởi vì Thế chiến II đã diễn ra chỉ hai thập niên sau Thế chiến I, nên bóng ma của Thế chiến III, với những vũ khí có sức tàn phá khủng khiếp đến mức có thể tiêu diệt toàn bộ nhân loại, đã bao trùm suốt nhiều thập niên Chiến tranh Lạnh. Khi Mỹ thả hai quả bom nguyên tử xuống Hiroshima và Nagasaki buộc Nhật Bản phải đầu hàng vô điều kiện ngay lập tức, không ai có thể tưởng tượng được rằng thế giới sẽ chứng kiến một lệnh cấm sử dụng vũ khí hạt nhân trong bảy thập niên tới. Điều thậm chí còn khó tin hơn là, gần tám thập niên sau đó, chỉ còn 9 quốc gia có vũ khí hạt nhân. Khả năng lãnh đạo mà Mỹ thể hiện trong những thập niên này – để tránh xảy ra chiến tranh hạt nhân, làm chậm quá trình phổ biến vũ khí hạt nhân, và xây dựng một trật tự quốc tế mang lại hòa bình cho các cường quốc trong hàng chục năm – sẽ đi vào lịch sử như một trong những thành tựu quan trọng nhất của Mỹ. Đọc tiếp “Henry Kissinger và Graham Allison nói về cách kiểm soát vũ khí AI”

21/11/1783: Bay qua Paris bằng khinh khí cầu

Nguồn: Men fly over Paris in hot air balloon, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 1783, Bác sĩ người Pháp Jean-François Pilatre de Rozier, và François Laurent, Hầu tước d’Arlandes, đã thực hiện chuyến bay khinh khí cầu (hot-air balloon) không dây buộc đầu tiên, bay gần 9 km qua Paris trong khoảng 25 phút. Quả khí cầu bằng vải của họ đã được chế tạo bởi hai anh em thợ làm giấy người Pháp, Jacques-Étienne và Joseph-Michel Montgolfier, những người phát minh ra khinh khí cầu thành công đầu tiên trên thế giới. Đọc tiếp “21/11/1783: Bay qua Paris bằng khinh khí cầu”

Thế giới hôm nay: 21/11/2023

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Gần như toàn bộ nhân viên của OpenAI đã ký vào một bức thư ngỏ kêu gọi hội đồng quản trị công ty từ chức, sau khi CEO Sam Altman bất ngờ bị sa thải vào thứ Sáu. Những người đứng sau bức thư ngỏ cho biết gần 700 nhân viên – trong tổng cộng 770 người – đã đe dọa chuyển sang công ty mới thành lập của Altman thuộc Microsoft (vốn là nhà đầu tư lớn nhất của OpenAI). Emmett Shear, cựu giám đốc của Twitch, một dịch vụ phát video trực tuyến, sẽ tạm thời lãnh đạo OpenAI. Đọc tiếp “Thế giới hôm nay: 21/11/2023”

Vì sao Hàn Quốc khó thực hiện được “Chế độ làm việc 69 giờ”?

Nguồn: Li Min (Thời báo Hoàn cầu) | Biên dịch: Nguyễn Hải Hoành

Lại một lần nữa, “cải cách giờ làm việc” trở thành tâm điểm chú ý của xã hội Hàn Quốc. Ngày 13/11/2023, Bộ Lao động Hàn Quốc tuyên bố: Mặc dù vẫn tiếp tục giữ nguyên các điểm chủ yếu của chính sách “Chế độ làm việc 69 giờ” (mỗi tuần làm 40 giờ, cộng với tối đa 29 giờ làm thêm được trả lương), nhưng phạm vi áp dụng chế độ này đã được thu hẹp, chỉ áp dụng cho các ngành nghề và loại công việc cá biệt. Còn cụ thể các ngành nào sẽ được thông báo sau. Đọc tiếp “Vì sao Hàn Quốc khó thực hiện được “Chế độ làm việc 69 giờ”?”